Gerçek nedir? Gerçeği nasıl tanımlarsın? Biri gelip sana gerçek sandığın şeylerin aslında yanılsamalardan ibaret olduğunu söyleseydi ne yapardın? Bunu kabul etmek oldukça zor olurdu. Bir düşün, yaşadığın her şeyi aslında yaşamamışsın. Biri gelse, hayatta var olduğun süre boyunca deneyimlediğin duygular, gözyaşların, sevinçlerin veya korkuların, hepsi bir filmden ibaret dese, bunu kabullenebilir miydin?
Yaklaşık 2500 yıl önce yaşamış ve tarihin en önemli filozoflarından biri olan Platon bu düşüncenin babasıdır. İdeal devletini tasarladığı kitabında bir alegoriden bahseder, ünlü mağara alegorisi: Bir yeraltı mağarasına hapsedilmiş insanlar boyunlarını bile hareket ettiremeyecek şekilde zincirlenmişlerdir. Onları hapsedenler mağaranın girişinden yansıyan ışıkla onlara gölge oyunları yaparlar. İnsanlar doğduklarından beri önlerinde bulunan duvardaki yansımaları izlemişlerdir ve bu gölgeler onlara göre gerçekliktir. Bir gün bu mahkumlardan biri zincirlerinden kurtulur ve arkasını döner. Işıktan gözleri kamaşmıştır. Bu kişi Platon'a göre filozoftur. Ve hakikati kavrayan filozof mağaraya dönüp diğer insanları uyarmalıdır. Peki mağaradaki insanları buna inandırmak sence mümkün mü?
Bunu bir kenara bırakıp 1998 yılına gitmek istiyorum. Şimdi de gelelim o ünlü filme: Truman Show. Burada spoiler uyarısı vermeme gerek yok sanırım, hatta bunu okumanız için filmi izlemiş olmalısınız. Truman gerçeklikten habersiz mağaranın dibine hapsedilmiş o mahkum değil mi? Son sahneyi hatırlayın, ışığı gördüğünde gözlerinin nasıl kamaştığını ve gerçekliği kabullenişinin ne kadar zor olduğunu. Aslında bu yazıyı okuduktan sonra son sahneyi tekrar izlemenizi öneririm. Çoğumuz Truman'ın bütün hayatının yalan oluşuna çok üzüldük. Fakat ben Platon'un kitabını okuduktan sonra son sahnede daha önce gördüğümden farklı bir şey gördüm. Hakikate ulaşan Truman beni umutlandırmıştı.
Şimdi sana şunu sormak istiyorum. Elimde iki hap var. Eğer kırmızı olanı içersen bütün gerçekliği görmeni sağlayacak; mavi olanı içersen, keyif veren hayatında bilgisizlikle yaşamaya devam edeceksin. Hangisini seçersin?
Olur ya, belki görüşemeyiz, iyi günler, iyi akşamlar ve iyi geceler!
Yorumlar
Yorum Gönder